ՄԱՏՅԱՆ ՈՂԲԵՐԳՈՒԹՅԱՆ - ԲԱՆ Բ

ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ

Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ

Ա 

Եւ արդ, քանզի առ բարձրեալն Աստուած յաւդաւորական շրթամբք կարդաս,

Որ գործովք միայն գրաւի, եւ ոչ ստեղծաբանութեամբ կաշառի,

Որ յԵգիպտոս միշտ ունիս զսրտիդ զդարձն,

Զի՞նչ աւրինակ առ այս քեզ նմանագոյն եւ յարմարական

Աստանաւր եդից, անձն իմ պարտաւոր:

Պատժակիցս կործանեցելոյն Սոդոմայ,

Ըմբերանեալ դատախազս Նինուէի,

Անարի բարբարոսս, քան զտիկինն հարաւային,

Վատթարագոյնս, քան զՔանան,

Յամառեցեալս, քան զԱմաղէկ,

Անբժշկականս քաղաք դրաւշելոց,

Նշմար մնացեալ ապստամբութեան հինն Իսրայելի,

Յիշատակարան պահեալ ուխտազանցութեանն Յուդայ:

Կշտամբեալս գեր, քան զԾուր,

Տարամերժեալս, քան զԾայդան,

Խորթաբարոյս, քան զԳալիլեա,

Աններելիս, քան զանհաւանն Կափառնաում,

Պարսաւեցեալս իբր զՔորազին,

Բամբասեցեալս ընդ Բեթսայիդայ,

Անպարկեշտ ծաղկեցեալ ալիքս Եփրեմի,

Աղու աղաւնիս միշտ յիմարութեամբ, այլ ոչ հանդարտութեամբ,

Ի կորեանց առիւծուց անձնական աւձս եղեռնային,

Կերպս ձուոց քարբից` լցեալ ժանտութեամբ,

Պատկերս վերջին հարուածոցն Երուսաղեմի,

Ըստ բանին տէրունի եւ տեսանողացն ձայնի:

Տաղաւարս մերժեալ` հասեալ ի կործանումն,

Խորտակեալ դրացս վստահարան,

Եւ կրկին ծրդեալ շինուածս խաւսուն,

Թողեալ ժառանգութիւնս յարմարական,

Մոռացեալ տունս աստուածակերտ,

Ըստ բանից նախագրեցելոցն Մովսեսի, Դաւթի եւ Երեմիայ,

Յարկս բանական` ունողս բորոտութեան,

Հարուածեալ խրատու քերմանն, աւրինիւ կազդուրեալ,

Աւծեալ կաւովն` ողոքական հեզութեամբն,

Անճարակ գտեալ ելս հնարից,

Քակտեալ վերստին ձեռամբ շինողին,

Արտաքս ընկեցեալ իրաւացի հատուցմամբ

Հրամանաւ հզաւրին` ի տեղի անսուրբ,

Հերքեալ, տարագրեալ խտրոցաւ մեծաւ` ամենայնիւ առանց խնայելոյ,

Ծածկեալ դրամս յերկրի չարեաց,

Ըստ աւանդակորոյս ժխտողին, որ յԱւետարանին ցուցանի: 

Բ

Այլ դու, Աստուած,

Աստուածդ հոգւոց եւ ամենայն մարմնոց`

Ըստ դաւանելոյ աստուածաշնորհին,

Երկայնամիտ եւ բազումողորմ`

Ըստ սրբոյն Յովնանու ձայնին,

Շնորհեաև կատարել ի քոյդ հաճութիւն, աւրհնեալդ կամաց,

Զսկզբնաւորեալ մատեան մաղթանաց այսր ողբերգութեան:

Եւ ընդ լալով սերմանել բանիս,

Ի նախընթաց չուս աստիճանաց աւթեվանացս պատրաստութեան,

Ի կատարածն ժամանելոյ հաւաքման հնձոցն`

Դարձայց բերկրեցեալ լրութեամբ քաւութեան`

Պտղոյն երանութեան որայիցն բարութեան:

Միև տացես ինձ արգանդ սրտի անորդի, իբր Իսրայելի,

Եւ ստինս աչաց ցամաքեալս, ոևվ ամենագութ:

Լոևւր բանական մաղթողիս, հզաւր եւ ողորմած,

Նախ քան երկնի, եւ երկին` երկրի,

Եւ նա` ցորենոյ եւ գինւոյ եւ ձիթոյ, եւ նոքա` Յեզրայելի,

Եւ երկնաւորացն աղերս, որ առ քեզ,

Հոգւոևյս ազդեսցէ, քան թէ տարերաց ապականացուաց:

Դու` ստեղծիչ, եւ ես` կաւ,

Բաևց տարակուսելոյս, ի մուտս մաղթանաց այսր հեծութեան,

Կամս քաղցրութեան` զաւրանալ աստէն,

Զի միև ի բանալ վերնայինն երկնի,

Անընտիր գտեալ կրթութեան վայելման լուսոյ,

Իբր զնիւթ մոմոյ սպառեցայց` ջնջեալ ի միջոյ:

Ոգի` զրկելոյս, ըստ մաղթանաց գոչման ասողին,

Եւ ոյժ` թալկացելոյս եւ կեանք` մաշելոյս մտացս խղճիւ,

Այլ ոչ տաժանմամբ կրից աշխատութեամբ զքեզ խնդրելոյ:

Աևռ զաւանդ մաղթանացս եւ տոևւր զողորմութիւն քո շնորհացդ,

Ընկաևլ զփոքրս ի տկարէս եւ շնորհեաև զմեծդ առ ի հզաւրէդ,

Զաւրացոև զբանս զղջման` առաքեալ ի մեզ զՀոգի ի բարձանց,

Աստուածաշունչ պատգամաւքս ի սմին եդելոցս:

Պարգեւեաև, բարերար, զառակն Եսայեայ լուսաւորել առ ճշմարտութիւնն,

Մատուցանելով մահու արժանոյս,

Ընդ պղնձոյս գոյի անարգս ձայնի` ինձ ոսկի շնորհի,

Ընդ անզարդութեան երկաթոյս սեւութեան գունոյս`

Պղինձ պճնելի` ցոյցք առաքինութեան, հրաշեկ Լիբանանու: 

Գ 

Ընդէ՞ր կարծրացուցանես զսիրտ եղկելոյս

Չերկնչել ի քէն, անճառ եւ ահաւոր:

Միև եղէց անպտուղ ի փոքր վաստակոյս`

Իբր ապաջան սերմանող անբերրի երկրի:

Միև լիցի ինձ երկնել, եւ ոչ ծնանել,

Ողբալ, եւ ոչ արտասուել,

Խորհել, եւ ոչ հառաչել,

Ամպել, եւ ոչ անձրեւել,

Ընթանալ եւ ոչ հասանել,

Ինձ ձայնել, եւ քեզ ոչ լսել,

Պաղատիլ, եւ անտես մնալ,

Կողկողիլ, եւ ոչ ողորմիլ,

Աղաչել, եւ ոչ ինչ աւգտել

Զոհել, եւ ոչ ճենճերել,

Զքեզ տեսանել, եւ դատարկ ելանել:

Լոևւր ինձ նախ քան զկարդալս իմ առ քեզ, միայնդ հզաւր,

Միև զանվճար տանջանացն տոյժս`

Ընդ թուով աւուրց մեղաւք կեցելոյս`

Չարագործիս ինձ հատուցանել: 

Դ 

Կեցոև զիս, գթած, լոևւր ինձ, ողորմած,

Մարդասիրեաև, ներող, խնայեաև, երկայնամիտ,

Պաշտպանեաև, ապաւէն, բարերարեաև, հզաւր,

Ազատեաև, ամենակալ, կենագործեաև, նորոգող,

Վերականգնեաև, ահաւոր, լուսաւորեաև, երկնային,

Բժշկեաև, հնարաւոր, քաւեաև, անքնին,

Պարգեւատրեաև, առատ, շնորհազարդեաև, աննախանձ,

Հաշտեաևց, անախտակիր, ընկաևլ, անոխակալ,

Սրբեաև ի պարտեաց, աւրհնեալ:

Եթէ յառեցից զաչս իմ,

Նայեցեալ ի հայեցուածս երկուց վտանգից յաւուր թշուառութեան,

Զքոյդ տեսից փրկութիւն, յոյս եւ խնամակալ:

Եթէ նկատեալ դիտեցից ի վեր յամենագրաւ ուղին սոսկալի,

Հրեշտակ քո խաղաղութեան քաղցրութեամբ ինձ պատահեսցէ:

Ցոևյց ինձ, տէր, ի յելիցն աւուր շնչոյս արձակման,

Մաքրութեան ոգի` լուսով ամբարձեալ ի յերկնաւորացն երջանկաց,

Պարգեւաւք սիրոյ քոյ եկեալ հասեալ:

Ի յարդարոցն կատարելոց` կարեաց ինձ կցոևրդ ժամանեցուսցես,

Զանակնկալն բարի` չարիս ի յուսահատութեանն աւուր շնորհեսցեևս:

Քա~ւ լիցի քեզ, բարեբանեալ, որ փրկութիւնդ ես ամենայնի,

Եթէ ախտացեալս քո ոչխարի գազան դժնդակ տացես ուղեկից,

Մեղաւք մեռելոյս` անախտ կեանք,

Կործանելոյս պարտեաւք` փրկութիւն: 

Ե 

Արդեւք մոռացի՞ս զբարերարելդ, ակնկալութիւն,

Անտեսեսցե՞ս զգթասիրելդ, խնամող,

Այլայլեսցե՞ս զմարդասիրելդ, անփոփոխ,

Նահանջեսցե՞ս զկենագործելդ, անվախճան,

Թողուցո՞ւս զողորմութեանդ երջանիկ պտուղ,

Աղաւաղեսցե՞ս զքաղցրութեանդ բարեշնորհ ծաղիկդ,

Անպատուեսցե՞ս զնիւթ պանծանաց քումդ ճոխութեան,

Յեղանակեսցե՞ս զփառս հերաց քումդ բարձրութեան,

Ո՞չ պահեսցես զվայելչական զարդ պայծառութեան քումդ պսակի:

Եթէ ողողմածացն է երանութիւն,

Իսկ դու` բնաւ իսկ արքայութիւն, լցեալ փափագմամբ,

Ո՞չ զբոլորն պարգեւեսցես փրկութիւն,

Ո՞չ մատուցանիցես դեղ վիրացս,

Ո՞չ սպեղանիս` խոցուածոյս,

Ո՞չ դարման` տկարութեանս,

Ո՞չ ծագեսցես լոյս ի խաւարի` յուսացելոյս ի քո զաւրութիւնդ,

Կենաց պարգեւդ տիեզերաց:

Որ միայնդ ունիս փառս ինքնութեամբ, իսկութեամբ

Եւ յարակայ մշտնջենաւորութեամբ` վկայեալ ի բնաւից,

Աւրհնեալ եւ փառաւորեալ յերիս յաւիտեանս,

Եւ անդր քան զպայման սահմանի իմանալեացն յաւիտենից:

Ամէն: 

Ա

 Քանզի մարմնաւոր շուրթերով, ահա, ուղերձ ես կարդում բարձրեալ Աստծուն,

 Որ գործերով է գրաւում միայն եւ չի կաշառւում բանաստեղծութեամբ,

 Եւ քո սրտի մէջ նայում ես դու միշտ դէպի Եգիպտոս,

 Համապատասխան քեզ ի՞նչ օրինակ դնեմ ես այստեղ, անձ իմ յանցաւոր:

 Պատժակից եմ ես քանդուած Սոդոմին,

 Պապանձուած դատախազն եմ Նինուէի,

 Սոսկալի բարբարոս` աւելի, քան տիկինն հարաւային,

 Քանանից վատթար աւելի եւ Ամաղեկից յամառ,

 Կուռքերի քաղաք անբժշկելի,

 Հին Իսրայէլի ապստամբութեան մնացած բեկոր,

 Յիշատակարան պահուած`

 Յուդայի ուխտազանցութեան:

 Կշտամբուած եմ ես աւելի, քան Ծուրը

 Եւ Ծայդանից աւելի տարամերժուած.

 Խորթաբարոյ աւելի, քան Գալիլիան,

 Եւ քան անհաւատ կափառնայումն աններելի.

 Պարսաւուած եմ ես, ինչպէս Քորազինը եւ

 Բեթսայիդայի հետ բամբասուած.

 Անպարկեշտութեան մէջ սպիտակած մազերն եմ Եփրեմի.

 Աղաւնու նման մեղմ եմ ես` յիմարութեամբ եւ ո՛չ հեզութեամբ.

 Օձ եմ ես բանաւոր եղեռնական` առիւծի կորիւններից ծնուած.

 Ժանտութեամբ լցուած քարբի ձուերի կերպարանքն ունեմ,

 Պատկերն եմ ես Երուսաղէմի վերջին հարուածների,

 Ըստ գուշակութեան տեսանողների եւ տէրունական խօսքի համաձայն:

 Կործանման հասած մերժուած տաղաւար եմ ես,

 Կրկնակի ներկուած շինուածք եմ խօսուն`

 Խորտակուած դռան ջարդուած փականքով:

 Ժառանգութիւն եմ վայելուչ թէեւ, սակայն եւ թողնուած,

 Մոռացուած տուն եմ աստուածակերտ,

 Ինչպէս ասել են Մովսէսը,

 Դաւիթն ու Երեմիան:

 Բորոտութեամբ վարակուած բանական մի տուն եմ ես`

 Ապաշխարութեան խրատին ենթարկուած,

 Օրէնքով նորոգուած եւ ծեփուած կաւով` ողոք հեզութեան,

 Բայց ճարահատուած այլեւս բուժման մի ելք գտնելուց`

 Շինողի ձեռքով կրկին քանդուած,

 Եւ հրամանով Հզօրի, իբրեւ արդար հատուցում,

 Դուրս նետուած անսուրբ մի վայր` անխնայ,

 Հեռու վտարուած եւ տարագրուած:

 Հողի տակ թաղուած դրամն եմ անպէտ`

 Աւետարանի աւանդակորոյս ուրացողի քանքարի նման:

Բ

 Սակայն դու, ո՜վ Աստուած,

 Աստուա՛ծ հոգիների բոլոր ու մարմինների,

 Աստուածաշնորհ Մովսէսի դաւանութեամբ,

 Եւ ըստ ձայնի երկայնամիտ ու բազումողորմ սուրբ Յովնանի,-

 Տուր ինձ ուժ, որպէսզի քո օրհնեալ կամքին ի հաճութիւն

 Կարողանամ աւարտել աղօթամատեանն այս ողբերգական,

 Որ սկսել եմ ես ահաւասիկ:

 Եւ մինչ արցունքով եմ սերմանում խօսքերս

 Մեզ համար պատրաստուած օթեւաններդ տանող

 Ճանապարհի վրայ ոտք դրած պահին այս իմ,

 Թող որ, երբ հասնեմ հունձքն հաւաքելուն`

 Դառնամ բերկրալից ու երջանիկ եւ լիովին քաւուած`

 Բարի օրանների երանական արդիւնքով:

 Մի՛ տար ինձ սրտի արգանդ անորդի

 Իսրայէլի պէս,

 Եւ ոչ էլ ցամքած ստինքներ աչքի, ո՜վ ամենագութ:

 Լսի՛ր բանական աղաչաւորիս, հզօ՛ր ողորմած,

 Նախքան երկնքին, երկինքը` երկրին, երկիրը` գինուն, ցորենին, ձէթին,

 Եւ սրանք բոլորն էլ Իսրայէլին` ի՛նձ լսիր.

 Երկնաւորների աղերսը առ քեզ`

 Թող ազդի հոգուս, քան թէ տարրերին ապականացու:

 Ստեղծիչ ես դու, եւ ես ինքս` կաւ.

 Հեծեծագին այս աղօթքներիս նախամուտքում.

 Յայտնի՛ր, գթառատ, քաղցր կամքըդ ինձ` տարակուսեալիս,

 Որպէսզի այստեղ, երկրի վրայ իսկ զօրանամ ես,

 Եւ, երբ որ բացուի երկինքը վերին,

 Չլինի՛ որ ես լոյսը վայելելու անվարժ, անընտել`

 Մոմի պէս հալուեմ, սպառուեմ իսպառ, ջնջուեմ մէջտեղից:

 Սիրտ տուր զրկուածիս, ինչպէս ասողն է գոչել աղօթքով,-

 Ուժ` թալկացածիս եւ կեանք մաշուածիս խղճի խայթերից,

 Եւ ո՛չ անձկութեամբ ու չարչարանքով քեզ որոնելուց:

 Ա՛ռ մաղթանքներիս աւանդն այս եւ տուր ողորմութիւնը քո շնորհների:

 Ընդունիր դու այս փոքրը տկարիցս եւ շնորհիր մեծը հզօրիդ կողմից:

 Զղջումիս խօսքերն արա՛ զօրաւոր, մեզ ուղարկելով հոգիդ բարձունքից,

 Պատգամներով այն աստուածաշունչ, որոնք դրել եմ ես այս գրքիս մէջ:

 Հաճի՛ր, բարերա՛ր, լուսաւորելով ճշմարտապատում առակն Եսայու,

 Մատուցելու ինձ` մահուան արժանուս

 Գոյութեանս անարգաձայն պղնձի փոխարէն` շնորհիդ ոսկին`

 Անզարդ, սեւաթոյր երկաթի տեղակ` հրաշեկ պղինձը Լիբանանի,

 Որ օրինակ է առաքինութեան:

Գ

 Ինչո՞ւ կարծրացնես սիրտը եղկելուս, անճա՜ռ ահաւոր,

 Որ չթափանցի երկիւղըդ այնտեղ:

 Թող որ չլինեմ ես անպտուղ` փոքր այս վաստակիս մէջ`

 Անբերրի հողում, իզուր, ապարդիւն սերմանողի պէս:

 Չլինի, որ երկնեմ ես, եւ չծնեմ,

 Ողբամ` եւ չարտասուեմ, խորհեմ` եւ չհառաչեմ,

 Ամպեմ, եւ չանձրեւեմ, ընթանամ` եւ չհասնեմ,

 Ես ձայն տամ, եւ դու չլսես, պաղատեմ` եւ անտես մնամ,

 Կողկողեմ` եւ ինձ չողորմես, աղաչեմ` բայց ոչինչ շահեմ,

 Զոհ մատուցեմ, եւ չմխամ,

 Տեսնեմ քեզ` եւ դատարկ դուրս գամ:

 Դեռ քեզ չդիմած լսիր ձայնս դու, ո՜վ միայն հզօր:

 Մեղքերով ապրած օրերիս չափով

 Տանջանքի տուգանք վճարել մի՛ տայ ինձ` չարագործիս:

Դ

 Փրկի՛ր ինձ, գթած, լսիր, ողորմած,

 Մարդասիրաբար ներիր ինձ, ներող,

 Խնայիր, երկայնամիտ, պաշտպանիր, ապաւեն,

 Բարերարիր, հզօր, ազատիր, ամենակալ,

 Կեանք տուր, նորոգող, վերականգնիր, ահաւո՛ր,

 Լուսաւորիր, երկնային, բժշկի՛ր, ձեռնահաս, քաւի՛ր, անքնին,

 Պարգեւատրիր, առատաձեռն, շնորհազարդիր, աննախանձ,

 Հաշտուիր, անախտակիր, ընդունիր, անոխակալ,

 Ջնջիր պարտքերս, օրհնեա՜լ:

 Երբ հասնի վերջին օրս թշուառ,

 Եւ ես յառեմ աչքերս տեսնելու վտանգները կրկնակի,

 Քո փրկութի՜ւնը տեսնեմ թող, յո՜յս եւ խնամակալ:

 Եւ երբ ուշադիր նայեմ դէպի վեր` ամենագրաւ ճամփին սոսկալի,

 Խաղաղութեան հրեշտակդ թո՛ղ քաղցրութեամբ հանդիպի ինձ:

 Երբ վերջին օրը իմ շունչը փչեմ, ցոյց տուր ինձ դու, Տէ՜ր,

 Երկնաւորներից եկած երջանիկ, մաքուր մի ոգի,

 Որ լուսաթռիչ` ի՜նձ հասնի` սիրուդ պարգեւը առած:

 Հասցրու ինձ նոյնպէս կարեկից մի` մեռած արդարներից.

 Յուսահատ օրս դու չարագործիս քո անակնկալ բարին պարգեւիր:

 Քա՜ւ լիցի, թէ դու, ո՛վ բարեբանեալ, որ փրկութիւնն ես բոլորի,

 Հիւանդ ոչխարիս դժնդակ գազան եւ մի տաս ուղեկից.

 Պարգեւիր վերին կեանք` անապական մեղքով մեռածիս,

 Եւ փրկութիւն` պարտքերի տակ կործանուածիս:

Ե

 Մի՞թէ պիտի մոռանաս բարերարելդ, ո՜վ ակնկալութիւն.

 Պիտի անտեսե՞ս գթասիրելդ, ո՜վ խնամող.

 Պիտի փոփոխե՞ս մարդասիրելդ, ո՜վ անփոփոխ.

 Պիտի նահանջե՞ս կենսագործելուցդ, անվախճա՜ն.

 Պիտի թողնե՞ս ողորմութիւնդ, երջանի՛կ պտուղ.

 Պիտի աղաւաղե՞ս բարեշնորհ ծաղիկը քո քաղցրութեան.

 Պիտի անպատուե՞ս նիւթը պանծալի քո հարստութեան.

 Պիտի պակասեցնե՞ս փառքը վարսերի քո բարձրապանծ,

 Պիտի չպահե՞ս պսակիդ պայծառ զարդը վայելուչ:

 Եթէ ողորմածներին է երանութիւնը,

 Եւ դու, որ համակ արքայութիւն ես սիրով լիուլի,

 Մի՞թէ չպիտի պարգեւես դու քո փրկութիւնն ամբողջ.

 Դեղ չդնե՞ս պիտի իմ վէրքերին

 Եւ սպեղանի` խոցուածներիս եւ տկարութեանս` դարման չպիտի՞ տանես,

 Պիտի չծագե՞ս լոյս` խաւարի մէջ -

 Ինձ, որ զօրութեանդ վրայ եմ միայն իմ յոյսը դրել,

 Տիեզերակա՛ն դու կենսապարգեւ:

 Դո՛ւ միայն ունես փառք իսկ ի բնէ, մշտնջենապէս,

 Եւ արարածներն համայն առյաւէտ վկայում են այդ:

 Օրհնուած ես դու եւ փառաւորուած յաւիտենութեան մէջ եռապատիկ

 Եւ իմանալի յաւիտեանների սահմանից էլ վեր`

 Միշտ ու միշտ. ամէն: