ՄԱՏՅԱՆ ՈՂԲԵՐԳՈՒԹՅԱՆ - ԲԱՆ Լ

ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ

Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ

Ա 
Եւ արդ, ճշմարտեսցի' բան քո, ողորմած,
Բոլորից Աստուած, ներող եւ աւրհնեալ,
Ի բազմագթելին դարձաւորութիւն
Աւուրն պատկերի զղջման մեղաւորին,
Թէ եւ առ յետին իսկ շունչն իցէ ընտրութիւն,
Եւ կամ ի մէջ չարութեանն` փոխադրութիւն:
Մանաւանդ զի դժնեայ կցորդս այս անձնիշխանական,
Միշտ մարտիկ, խաբող, շողոքորթ, յարեալ ի ստութիւն,
Ըստ առակողին` արածող հողմոց,
Դժուարունելի հաստողին փախչող,
Գերեալ որսողին մոլեկան մարմնոյս,
Ներհակ տնկակից, յոգնապատճառեան ամենավարան,
Զոր քո է գիտել զքանեացն յաճախութիւն:
Եւ զկնի մեղանացն` ողորմագինս իմն ողբարկութիւնս
Վհատականս, տաժանակոծս, բազմաւաղելիս քո առաջի, Տէր,
Գթարկութիւնս, գրեալս արտասուաւք, թառանչս թշուառութեանց,
Կարգելոց անբաւս չար վտանգից մեղսատագնապ պատկառեցելոյն:

Բ 
Եւ զի մի' կրկնաբանութիւնս ի շատախաւսութիւն կրթեսցի,
Առաւել քան զսոյն այսու ողբալի,
Քանզի ո'չ համարձակի խնդրել իւր զարքայութիւնն,
Այլ զտանջանացն թեթեւութիւն,
Ո'չ ընդ կենդանեացն ի լոյս,
Քան թէ ընդ գերեզմանականացն զգայական շնչովն` ի խաւար,
Ո'չ ընդ ամբարձեալսն, այլ ընդ բեկեալսն եւ ընդ խորտակեալսն:
Ի հանգստեան իւրում` վաստակեալ,
Ի խրախութեան` ինքեան տրտմեցեալ,
Դիմաւք` ժպտեալ, եւ մտաւք` խոցեալ,
Կերպ` ի ծաղր, եւ աչք` ի յողբումն,
Երեսք զսփոփանս ձեւացուցանէ,
Եւ արտասուքն զդառնութիւն սրտին ճշմարտէ:


Գ 
Ըմպանակք երկու յերկոսին ձեռին,
Մինն` արեամբ, եւ միւսն` կաթամբ,
Երկու բուրանոցք կայծակնաւորք,
Մինն` խնկով, եւ միւսն` ճենճերիւ,
Սկաւառակք կրկին կրաւորականք համոց,
Մինն` քաղցու, եւ միւսն` դառնութեամբ,
Բաժակք զոյգ առ երկուս բերմունս,
Մինն` արտաւսր, եւ միւսն` ծծումբ,
Տաշտք կրեցեալք ի ծայրս մատանց,
Մինն` գինի, եւ միւսն` լեղի,
Դրունք տեսանելեաց ներհակաց,
Մինն` ի լաց, եւ միւսն` ի վրիպումն,
Խանութք հալոցականաց հակառակութեանց,
Մինն արծարծէ, եւ միւսն շիջուցանէ:
Հայեցուածք դիմաց երկուց,
Մինն` դոյզն ողոքանաւք, եւ միւսն` անանխայելի բարկութեամբ,
Համբարձումն երկակի բազկաց,
Ոմն` ի հարուածս, եւ ոմն` ի մերժումն,
Դէմք կրկնակի կերպից,
Մինն` տխրեալ, եւ միւսն` ցասուցեալ,
Կշտամբանք ընդ միոյ երկու,
Մինն` աստեացս, եւ միւսն` ապառնեացն,
Ապաւինութիւնք կարծողականք,
Մինն` գոնէ, եւ միւսն` թերեւս,
Ի մի բերան երկակի բարբառ,
Մինն` եղկութիւն, եւ միւսն` խռովութիւն,
Երկուս ազդմունս ի միում սրտի,
Մինն` կեղակարծ յուսոյ, եւ միւսն` ճշգրիտ կորստեան:
Ամպ լրթագոյն, ահագնատեսիլ, կրկին տեղացմանց,
Մինն` նետս, եւ միւսն` քարինս,
Որոտումն ահեղ երկոցունց բերմանց,
Մինն` կարկուտ, եւ միւսն` հրացան,
Ցայգ ցաւագին երկուց վտանգից,
Մինն` լալոյ, եւ միւսն` մահու,
Առաւաւտ սգոյ երկուց բողոքմանց,
Մինն` սաստից, եւ միւսն` սպառնալեաց,
Արեգակունք երկու ի յերկուց ծայրից,
Մինն` խաւարի, եւ միւսն` կիզման:

Դ 
Եթէ հարուածոց աջ կառուցանի, ինքեան վարկանի,
Եթէ ձեռն պարգեւաձիր` ոչ իւր ակն ունի,
Ի պարծանս ուրուք` կորանայ,
Յամբարձումն գլխոյ` ընկճի,
Ի չարեաց յիշատակ` հեծէ,
Ի ճառս մաքրոց` պատկառէ,
Ի պատմութիւնս հանդերձելոցն` երերի:
Եթէ աւրհնի յումեքէ յայտնի,
Ի ծածուկ զանձն անիծանէ,
Եթէ գովեստ յումեքէ լսէ,
Պարսաւանաւք զինքն կշտամբէ,
Եթէ դսրովեսցի սաստկապէս,
Ինքեամբ ինքեան վկայէ,
Եթէ ձաղեսցի ուժգին,
Սակաւ հատուցումն առաւել պարտուցն գրեսցէ,
Եթէ ըղձումն մահու ինքեան լսիցէ,
Այո' ասէ եւ դարձեալ կրկնէ:
Եւ եթէ որոգայթ մահու ճայթեսցէ յերկնէ,
Հազիւ զդէմսն համբառնայցէ,
Զիւրոց իրաւանցն մատեան խփեալ,
Զպատասխանութեանն յոյս լքուցեալ,
Զհամարձակութեանն ընթացս փակեալ:
Եւ եթէ ոչ էր անփրկանաւոր կորուստ գերելոյն,
Զիւրովին երթալ ոչ ինչ դանդաղէր:
Արդարեւ վա՜յ մեղաւորին,
Որ տարակուսեալ կայցէ ի վերայ երկուց ճանապարհաց,
Ըստ հոգելից բանի իմաստնոյն:

Ե 
Եւ արդ, զիա՞րդ ոչ ողորմեսցիս, բարեգութ,
Այսքանեացս ձայնարկութեանց կողկողագինս հեծեծանաց,
Որ անուամբս այսու մեծացար, թէ` Ողորմած եմ ես Տէր:
Ահա առ չարութիւն գերելոյս` բարութիւն քո,
Առ մահապարտիս դառնութիւն` քաղցրութիւն քո,
Առ կորուսելոյս յայտնութիւն` ճառագայթ քո,
Առ յանդգնելոյս մոլութիւն` ողորմութիւն քո,
Առ խակութիւն վնասակարիս` հեզութիւն քո,
Առ կործանելոյս այցելութիւն` աջ քո,
Առ ընկղմելոյս վերբերութիւն` ձեռն քո,
Առ բժշկութիւն անողջանալի խոցուածոյս` մատն քո,
Առ պակուցելոյս պաշտպանութիւն` ոգի քո,
Առ ապախտաւորիս իմ վստահութիւն` երկայնմտութիւն քո,
Առ աւծումն ամենադժնէիս` զաւրութիւն քո,
Առ մեղաւորիս քաւութիւն` հրաման քո,
Առ փախուցելոյս ապաւինութիւն` ոտք քո,
Առ սրացելոյս պատսպարութիւն` բազուկ քո,
Առ վրիպելոյս առաջնորդութիւն` լոյս քո,
Առ տարակուսելոյս հնարաւորութիւն` հանճար քո,
Առ անիծելոյս կրկին ստացումն` աւրհնութիւն քո,
Առ վհատելոյս քաջալերութիւն` խրախոյս քո,
Առ վշտագնելոյս մխիթարութիւն` բաժակ քո,
Առ նեղելոյս ընդարձակութիւն` կամք քո,
Առ ատեցելոյս կոչումն` սէր քո,
Առ հաստումն սասանեցելոյս` բան քո,
Առ հոգւով վիրաւորելոյս` կաթուած արեան քո,
Առ աներեւոյթ մթերս ցաւոցս` ակնարկութիւն քո,
Առ յուսահատելոյս անդրէն ընտրութիւն` իշխանութիւն քո,
Առ պատուաստումն կտրեցելոյս` կցորդութիւն քո,
Առ խաւարաւ մահու ծածկելոյս` նշոյլ կենաց քո,
Առ խռովեցելոյս իմ հանդարտութիւն` խաղաղութիւն քո,
Առ վայրագութիւն աւտարացելոյս` ողջոյն քո,
Առ մոլորելոյս դարձաւորութիւն` ձայն քո:
Զի դու տիրես ամենայնի գթութեամբ,
Եւ չիք ի քեզ մասն ինչ խաւարի,
Եւ ոչ է բարութիւն առանց քո,
Եւ քեզ վայել է փառք յաւիտեանս:
Ամէն:

Ա 

Եվ արդ, թող ճշմարտվի քո խոսքը, 

ողորմած Աստված դու բոլորի, 

Ներող և օրհնյալ` այն մեղավորի մասին, 

Որը մի օրում բազմաթիվ անգամ 

գայթելով` վերջապես դարձի կգա 

զղջացած, 

Թեկուզ այդ լինի իր վերջին շնչում 

Եվ կամ չարություն գործած միջոցին: 

Մանավանդ որ դժնյա կցորդս այս 

անձնիշխանական` 

Մի մարտիկ է միշտ, խաբող շողոքորթ, 

ստության հարած, 

Ըստ առակողի` հողմեր արածող, 

Դժվարբռնելի փախչող` հաստողից, 

Որսողին գերի` մոլեկան մարմնիս, 

Ներհակ տնկակից, որի պատճառած 

վարանումների 

Որքանությունը դո՛ւ գիտես միայն: 

Սակայն մեղքերին հաջորդում են խիստ հուսահատական և տաժանակոծ, 

Բազմավաղելի հո՜ւյժ ողորմագին 

բարձրաձայն ողբեր, 

Արցունքով գրված և ի գութ շարժող 

թառանչներ թշվառ, 

Որոնք մեղքերով տագնապողը, Տե՜ր, 

տարածում է քո առջև ամոթահար: 

Բ 

Եվ որպեսզի կրկնաբանությունս 

շատախոսության չհասնի 

Ու չդառնա ավելի ողբալի, քան այս, 

Ասեմ, թե նա արքայություն չէ, որ 

համարձակվում է խնդրել քեզանից, 

Այլ միայն թեթևացում տանջանքների. 

Ոչ թե կհուսա բնակվել լույսի մեջ 

ապրողների հետ, 

Այլ` խավարի մեջ, գերեզմանականների 

հետ, զգայական շնչով. 

Ոչ թե բարձրերի, այլ խորտակվածների և բեկյալների հետ լինել. 

Հոգնաբեկ է նա իր հանգստի մեջ և 

խրախճանքում` տրտում, 

Դեմքով ժպտուն է և մտքով` խոցված. Երեսը ծիծղուն, և աչքն արտասվագին. 

Առերևույթ սփոփված է ձևացնում իրեն, 

Իսկ արտասուքը սրտի դառնությունն է 

վկայում:

Գ

Իր երկու ձեռքում երկու ըմպանակ, մեկն 

արյամբ լցված և մյուսը` կաթով. 

Եվ վառվող երկու բուրվառ ունի նա, մեկը 

խունկով լի, մյուսը` ճենճերով. 

Անոթներ երկու, մեկը քաղցրությամբ 

լեցուն և մյուսը` դառնությամբ. 

Մի զույգ բաժակներ երկու նյութով լի, 

մեկը արտասուք և մյուսը` ծծումբ. 

Մատների ծայրով բռնած երկու տաշտ` 

գինի մեկի մեջ ու մյուսում լեղի: 

Տեսողության դռներ իրարու ներհակ` 

մեկը լաց լինելու և մյուսը 

սխալվելու տրամադիր. 

Իրար հակառակ երկու հալոցներ, մեկն 

արծարծում է և մյուսը` մարում. 

Երկդիմի նայվածքներ` մեկը ողոքիչ և 

մյուսն անխնա բարկությամբ լեցուն. 

Դեպի վեր պարզած երկու բազուկներ` 

մեկն հարվածելու, մյուսը մերժելու. 

Դեմք` երկու տարբեր արտահայտությամբ - տխուր ու ցասկոտ.

Մեկի փոխարեն երկու կշտամբանք` 

ներկայի համար և ապագայի. 

Ապավինումներ կասկածելի` մեկը «գոնեե և մյուսը «թերևսե. 

Մի բերանի մեջ երկակի բարբառ` մեկը 

եղկություն, մյուսը խռովանք. 

Միևնույն սրտում երկու զգացմունք` մեկը 

կասկածելի հույսի և մյուսը ճշգրիտ 

կորստյան. 

Ամպ լի լրթագույն, ահագնատեսիլ կրկնակ 

տեղումով` մեկը սուր նետեր և մյուսը` 

քարեր. 

Որոտում ահեղ երկու բերումով` կարկուտ ու կրակ

Ցավագին գիշեր երկու վշտով լի` լալու ու մահվան

Սուգի առավոտ երկու գոչյունով` մեկը 

սաստի և մյուսն սպառնալիքի. 

Արևներ երկու` երկու կողմերից - մեկը 

Դ

Եթե մի բռունցք բարձրանա հանկարծ, 

կարծում է` իրեն է հարվածելու. 

Իսկ եթե երկարի ձեռք պարգևաձիր` նա 

ինքը իրեն համար հույս չունի: 

Երբ մեկը պարծենում է, կորանում է նա, 

Եվ երբ գլուխը բարձր են պահում` 

ընկճվում է. 

Երբ չար արարքներ են հիշվում` հեծում է. 

Երբ սրբերի մասին է խոսվում` ամաչում է. 

Հանդերձյալի մասին պատմվելիս` 

երերում է. 

Երբ մեկից օրհնվի հայտնապես` ծածուկ 

անիծում է իրեն. 

Երբ գովեստ լսի մեկից` կշտամբում է իրեն պարսավանքով. 

Երբ նախատվի սաստկապես` գտնում է 

նա այդ իրավացի. 

Եթե ուժգին ծաղրվի` համարում է այդ 

 սակավ հատուցում նա իր 

բազմաթիվ մեղքերի համար. 

Եթե լսի նա` իր մահն են ուզում` ասում է 

«այո՛ե և կրկնում դարձյալ. 

Եթե երկնքից մահ ու շանթ ճայթի` իր 

դեմքն հազիվ է բաձրացնում վերև: 

Իր իրավունքների մատյանն է գոցված, 

Պատասխան տալու հույսն է կտրված, 

Համարձակության ճամփան է փակված: 

Չէր դանդաղի նա լինել անձնասպան, 

Եթե չլիներ այդպիսի կորուստն անփրկելի քայլ: 

Արդարև վա՜յ այն մեղավորին, 

Որ տարակուսյալ կկանգնի երկու 

ճամփաների վրա, ըստ իմաստունի 

հոգելից խոսքի: 

Ե 

Եվ արդ, ինչպե՞ս չես ողորմում, 

բարեգութ, 

Այսքան ողբաձայն ու կողկողագին 

հեծեծանքներիս, 

Դու այս խոսքով բարձրացար, ասելով, 

թե` «Ես ողորմած Տե՜ր եմե: Ահա՛ չարության դեմ գերուս` կա քո 

բարությունը, 

Մահապարտիս դառնության դեմ` քո 

քաղցրությունը, 

Կորուսյալիս գտնելու համար` քո 

ճառագայթը, 

Հանդուգնիս մոլության դիմաց` քո 

ողորմությունը, 

Վնասակարիս խստության դիմաց` քո 

հեզությունը, 

Կործանվածիս օգնելու համար` քո աջը, 

Ընկղմվածիս դուրս բերելու համար` քո 

ձեռքը, 

Անողջանալի վերքերիս բժշկության 

համար` քո մատը, 

Ահաբեկվածիս պաշտպանության համար` քո ոգին, 

Ապերախտիս վստահացնելու համար` քո երկայնամտությունը, 

Ամենադաժանիս օծման համար` քո 

զորությունը, 

Մեղավորիս քավության համար` քո 

հրամանը, 

Փախչողիս ապավինության համար` քո ոտքը, 

Դուրս սլացողիս պատսպարության 

համար` քո բազուկը, 

Վրիպածիս առաջնորդության համար` քո լույսը, 

Տարակուսյալիս հնարավորության 

համար` քո հանճարը, 

Անիծյալիս դարձյալ ստանալու համար` 

քո օրհնությունը, 

Վհատյալիս քաջալերության համար` քո 

խրախույսը, 

Վշտացյալիս մխիթարության համար` քո 

բաժակը, 

Նեղյալիս ընդարձակության համար` քո 

կամքը, 

Ատելուս կանչելու համար` քո սերը, 

Սասանյալիս հաստատության համար` քո խոսքը, 

Հոգով վիրավորվածիս համար` քո արյան կաթիլը, 

Անտես ցավերս ցրելու համար` քո 

ակնարկությունը, 

Հուսահատվածիս վերընտրության 

համար` քո իշխանությունը, Կտրվածիս պատվաստելու համար` քո 

կցորդությունը, 

Մահվան խավարով ծածկվածիս համար` 

շողդ կենսատու, 

Խռովյալիս հանդարտության համար` քո 

խաղաղությունը, 

Վայրագորեն օտարացածիս համար` քո 

ողջույնը, 

Մոլորվածիս դարձի բերելու համար` քո 

ձայնը, 

Զի դու ես տիրում բոլորին քո գթությամբ, 

Եվ չկա քո մեջ խավարի մասնիկ, 

Եվ չկա բարություն առանց քեզ, 

Եվ քեզ է վայելում փա՜ռք 

հավիտյանս, ամեն